Bruiloft in Brussel

De geruchten gingen al een beetje de ronde, maar plotseling was hij er dan toch; de uitnodiging voor een bruiloft in Brussel. Onze hele gezin was van harte welkom om de echtverbinding tussen Camilla Ruth Gore en Gerard Rutayisire bij te wonen op zaterdag 24 augustus 2013. Een huwelijk tussen een Engelse en een Rwandees in België!

Ik ken alleen maar Camilla, zij was een VSO-collega van mij toen ik werkzaam was in Rwanda. Zij was werkzaam als ‘Teacher trainer and advisor’ bij de TTC (Teacher Training College) in Nzige, een klein dorp in het oosten van Rwanda. In het weekend was er niet veel te doen in Nzige en daarom was ze ’s weekends vaak in Kigali te vinden. Samen met ander collega’s kwamen we elkaar dan tegen in bijvoorbeeld een uitspanning als ‘Le capital’ en dan was het vaak heel gezellig. Ik heb nooit gemerkt dat ze in die tijd een Rwandese man aan de haak had geslagen, dat heeft ze goed geheim gehouden. Ook mijn collega’s hebben niets gemerkt.  Maar in de periode na ons vertrek bereikten mij wel de geruchten dat ze een Rwandese partner had en dat ze in Brussel woonden.

Op haar bruiloft waren een flink aantal mensen uitgenodigd die tegelijk met haar aan het werk was geweest in Rwanda. Dat was dus een goede gelegenheid voor een reünie. Al gauw werd duidelijk dat velen al eerder naar Brussel zouden afreizen dan de eigenlijke bruiloftsdatum. Op donderdag 22 augustus zou de eerste bijeenkomst zijn in het Cheese Cake Cafe aan de Place de Brouckere. De volgende dag zou er nog een tweede volgen in de Brussels Grill aan de Rogierplaats.

Wij hebben er dus ook maar een lekkere vakantie aan vastgeplakt en hebben drie nachten geboekt in Hotel Bloom aan de Rue Royale. Meerdere gasten van de bruiloft zouden hier gaan verblijven. Op donderdag waren we mooi op tijd om ’s middags nog even de stad te gaan, voordat we onze eerste samenkomst zouden hebben. Op het Spanjeplein zaten we net lekker een wafel te eten, toen de telefoon afging. Het was Darryl. Hij en Lynne waren ook al in de stad. Of er geen mogelijkheid was om nu al even bij te praten? Zij zaten op de Grote Markt, vlakbij, dus binnen een kwartiertje waren wij er ook. Onder het genot van een Belgisch biertje hebben we heerlijk gezeten op een terras op de Grote Markt.

Daarna werd het tijd om naar het Cheese Cake Cafe te gaan, voor de eerste reünie. Eerst een drankje en daarna ook nog wat eten. Het was goed om vele oude bekenden weer te zien: Lindsey, Tricia, Jennifer, David en Sarah, Stephen en Mary, Joan, Isy en Darryl en Lynne. Later op de avond kwam Camilla zelf er ook nog bij. Een eerste avond met veel herinneringen.

De volgende dag hebben Wilma, Marte en ik de toerist uitgehangen in Brussel. Een beetje slenteren, een museumbezoek en een goede lunch. Een tweede avond reünie zou voor Marte een beetje te veel zijn, dus daarom hebben Wilma en Marte die overgeslagen. In de Brussels Grill was de tweede reünie ongeveer hetzelfde als de eerste, maar dat was niet erg, want het gezelschap werd nog aangevuld met Rachel en Mark en Tammy. Nog meer herinneringen, nog meer vreugd.

Op zaterdag 24 augustus was dan de grote dag. Op half elf in de ochtend werden we verwacht in de Holy Trinity Pro-Cathedral aan de Rue Capitaine Crespel. Het was best nog wel een eindje weg van ons hotel, dus zijn we er met de metro naar toegegaan. Het weer was niet geweldig, de paraplu deed goed dienst op weg van het metrostation Louise naar de feestzaal. In de uitnodiging was het programma niet echt bekend gemaakt. Als het echt een Rwandese bruiloft zou worden, dan zou het best een lange zit kunnen worden, met veel speeches zonder veel eten en drinken. Maar we dachten en hoopten dat er ook wel dat er wat Engelse of misschien wel Belgische invloeden zouden zijn en dan zou het vast wel goed komen.

Bij het gebouw aangekomen werden we doorgeleid naar een grote zaal die al helemaal feestelijk was aangekleed in Rwandese sferen. De aankleding zag er feestelijk Rwandees uit, met allerlei mooi gedrapeerde kleedjes en natuurlijk de onafscheidelijke Rwandese manden. Een Rwandese mevrouw zat nog even de servetten op te vouwen, maar voor de rest was het piekfijn voor elkaar. De tafels waren feestelijk versierd en daar hebben we dan ook maar snel een plaatsje ingenomen, in afwachting van wat er ging gebeuren. Ook de andere VSO-vrienden uit Rwanda druppelden binnen en namen ook zitting aan de verschillende tafels.

Bij de zaal was ook een mooi aangekleed podium. Voor het podium stonden twee tafels links en rechts in de zaal met daartussen een grote open ruimte. Het was als snel vrij duidelijk dat de familie van Camilla aan de tafel rechts van het podium kwam te zitten en de familie van Gerard aan de linkerkant. Geen Rwandese bruiloft is compleet zonder een ‘dowry’. Dat is het onderhandelen tussen de familie over hoeveel koeien de familie van Gerard moest betalen in ruil voor het verkrijgen van de bruid. Bij deze onderhandelingen werd de familie van Camilla vertegenwoordigd door een Rwandees. Op een behoorlijk geestige manier werden de onderhandelingen gevoerd, waarin met name allerlei obstakels over de grote afstand als argumenten werden aangehaald om toch vooral maar meer of minder koeien te moeten betalen. Uiteindelijk werden de onderhandelingen afgerond op twee koeien. Of dat nu veel of weinig is, laten we over aan de deskundigen.

Tijdens de onderhandelingen werden we ruimhartig voorzien van drankjes. Dat was een goed voorteken, op het gebied van drank zou het geen Rwandese bruiloft worden, eerder een Engelse. Het duurde niet lang of ook de eerste biertjes werden al genuttigd en het moest nog twaalf uur worden. Enige tijd nadat de onderhandelingen kwam Gerard de zaal binnen met een viertal chaperonnes, alleen gekleed in traditionele Rwandese kledij. Zij gingen aan de rechterkant van het podium zitten achter de daar neergezette tafels. Dat ging vrij geruisloos.

Onder begeleiding van vier Rwandese danseressen kwam vervolgens Camilla binnen met haar vier chaperonnes. Twee daarvan kende ik: Lindsey en Jennifer. Allemaal in traditionele Rwandese kledij. Deze opkomst was spectaculairder. Camilla werd verwelkomd door de familie van Gerard. Door de chaperonnes werden cadeaus overhandigd aan de familie van de bruidegom. Het vijftal nam vervolgens plaats aan de linkerkant van het podium.

Na een kleine pauze met een optreden van de vier danseressen was het tijd voor de lunch. Dat werd een traditioneel Rwandees buffet, maar dan wel wat luxer dan in Rwanda. De bruid en bruidegom mochten als eerst opscheppen, gevolgd door de chaperonnes en de rest van het gezelschap. Het was een voortreffelijke lunch, waarmee de rest van de middag wel mee door zouden komen. Na de lunch was er een pauze. De families namen de gelegenheid om elkaar te feliciteren en wisselden cadeaus uit. Was het huwelijk nu officieel bekrachtigd? Of moesten we wachten tot het kerkelijk huwelijk? We hadden nog even tijd tot de kerkdienst om drie uur zou beginnen, dus een goede gelegenheid voor even een ommetje. Ondertussen werd de feestzaal al weer behoorlijk ontmanteld. Bijna alle Rwandese aankleding werd al weer verwijderd. Alleen de gedrapeerde kleden bleven op hun plaats.

De kerkdienst had meer een traditioneel Engels karakter. De bruid werd aan de hand van haar vader de kerk ingeleid. De dienst had verder de gebruikelijk elementen als liederen, gebed en een preek. Maar natuurlijk het uitspreken van de beloftes en het uitwisselen van de ringen. Waarschijnlijk was het huwelijk nu echt officieel voltrokken. Het geheel werd uiteraard afgesloten met een uitgebreide fotosessie op de traptreden voor de kerk.

Het hele gezelschap werd daarna weer verwacht in de feestzaal.  Wederom was het gezellig, na drie dagen we nog niet uitgepraat. Er was nog steeds geen tekort aan bier en de andere drankjes. Na enige tijd kwam ook het bruidspaar weer binnen met hun chaperonnes, ditmaal in traditionele westerse kledij, en nam wederom plaats op het podium. Jammer dat het soms zo de gewoonte is dat het bruidspaar zo ver van de gasten af moet schijnt te zitten. Dan is er op dat moment niet zo veel gelegenheid tot communicatie over en weer. Voor Wilma en Marte was het gegeven moment wel mooi geweest, zij hebben de stoute schoenen maar aangetrokken en zijn het podium opgeklommen om afscheid te nemen.

Over Gerard en zijn familie wisten we allemaal niet zo veel. Gezien de Rwandese geschiedenis is het soms ook best ingewikkeld en ook niet gepast om daar uitgebreid naar te vragen. Het bleek wel dat Gerard al in Brussel woonde terwijl Camilla nog gewoon in Rwanda was. Er werd gezegd dat hij wat moeite had met regime in Rwanda, zonder ook gelijk een dissident te zijn. Het bleek ook wel dat mensen aan de familietafel tijden de onderhandelingen ook niet allemaal familie bleken te zijn, er was alleen een oom en hij voerde dan ook de onderhandelingen. De vader en moeder van Gerard waren er in ieder geval niet, onduidelijk wat er precies aan de hand is, maar het was waarschijnlijk te moeilijk om vanuit Rwanda naar Brussel te komen. Er zou wel een broer zijn gekomen vanuit Rwanda. De rest van de aanwezigen waren gewoon vrienden en bekenden uit de Rwandese diaspora in Brussel en wijde omgeving. Wel nam een zus van Gerard op een gegeven moment het woord om op ontroerende wijze Gerard uitgebreid te prijzen, omdat hij altijd als een grote broer voor haar heeft gezorgd.

De avond werd verder opgeluisterd door traditionele dans. Eerst wat danseressen, even later ook een wat mollige danser, maar deze kon er wel wat van. Met zijn wilde witte manen danste hij er lustig op los. Dat was de voorbode van de rest van de avond, er was uitgebreid de gelegenheid om te dansen. Ook Camilla en Gerard kwamen naar beneden om mee te dansen. De rest van de avond bleven ze gelukkig ook in de zaal om zich gewoon te kunnen mengen met de gasten.  Mooi om te zien dat de Rwandees anders danst dan de Europeaan, de Rwandees zal altijd zeer ingehouden dansen, niet te veel gekkigheid.

Een onderdeel dat niet mag ontbreken is het aansnijden van de bruidstaart. Dat is waarschijnlijk een gewoonte over de gehele wereld, in ieder geval ook in Engeland en Rwanda, dus dat mocht niet ontbreken. Verder bestond de avond nog uit meer drank, lekkere hapjes, geklets, foto’s maken en nog meer dansen, bijvoorbeeld op ‘Bella’. Op een gegeven moment was de dansvloer leeg en toen leek het mij tijd om het dansen weer een impuls te geven. In 2011 was het lied ‘Sawa sawa sawaley’ heel populair en het leek mij wel een goed idee om die aan te vragen. Gelukkig kende de deejay het nummer ook nog en ik had me niet vergist. De dansvloer was binnen een mum van tijd weer gevuld.

Maar op een gegeven moment komt er een eind aan de avond. Het bruidspaar neemt afscheid en laat de overgebleven gasten achter in een heerlijk rommelige zaal. Met een heleboel mensen hebben we nog geholpen om de ergste troep op te ruimen, alvorens een taxi te nemen terug naar ons hotel Bloom.

Toen we aankwamen bij ons hotel Bloom was het nog maar net twaalf uur geweest. Tijd om nog een drankje te drinken met alle bruiloftsgasten van ons hotel. Tot onze teleurstelling zagen we dat de bar van het hotel niet was geopend. We vroegen de receptie of we ergens in de buurt iets konden drinken. Het antwoord was teleurstellend. Volgens hen was dat er niet, dan zouden we dus toch echt naar de Grote Markt moeten gaan. Dat kon ik mij niet voorstellen, ik ben even naar buiten gelopen, een hoek omgegaan en nog een en daar was al een kroeg te vinden. Gauw weer terug om de rest op te halen. Zo hebben we in de vroege zondagmorgen nog een laatste evaluatie gehouden met Mark en Tammy, Lindsey, Jennifer, Isy en Tricia in Taverne Capitain aan de Chaussee de Haecht. Grappig om te zien dat soms de conversatie tussen de Franstalige bediening, die overigens zeer correct was, en de Engelstalige clientèle misliep en dat ik het misverstand kon oplossen door in het Nederlands te gaan praten. Om twee uur was het sluitingstijd en dus tijd om naar het hotel te gaan om afscheid te nemen van mensen die we mogelijk nooit meer zouden ontmoeten of in ieder geval niet zeer binnenkort. Een hartverscheurend afscheid dus.

De volgende ochtend hebben Wilma, Marte en ik afscheid genomen van Brussel en zijn naar de kust van België gegaan. Aan het strand van Bredene hebben we nog een paar heerlijke dagen vakantie gevierd!